IEO

L’Ostau Occitan es una associacion girondina de defensa e promocion de la lenga e cultura occitana.

L’Ostau Occitan es la seccion girondina de l’IEO.

L’IEO, l’Institut d’Estudis Occitans, es une associacion lei 1901, reconeishuda d’utilitat publica en 1945 pui agreada Jeunesse et Education Populaire en 1986. Existissen seccions IEO dens la màger part deus departaments e Regions deu Grand Sud de França. Totas son federadas devath la banèira de l’IEO Nacionau, basat a Tolosa.

L’Ostau, es la maison en gascon, lo lòc ont la familha e los amics se retròban.

L’occitan es la principala lenga regionau de França, e una de las principalas d’Euròpa. Vielha de mèi de 1000 ans, com lo francés a costat deu quau a evoluït, çaquelà shens auger dret au medís interès, es actualament pro mauconeishuda, casi descridada. Contunha tanplan d’èster ensenhada, e las marcas de sa preséncia dens lo grand Sud de França son enqüèra pro fòrtas, quitament se n’i hèsem pas totjorn cas.

Aquesta lenga minoritària es parlada dens tot lo Sud de França, sus l’equivalent d’un trentenat de departaments. Bordèu, Lemòtges, Clarmont, Marselha, Montpelhièr, Tolosa, Pau, son de ciutats occitanas.

Com un bròi dessin vau mèi qu’una petita definicion, vachiu una carta deu territòri de lenga occitana :

Carte d

Parlan tanben occitan de l’aute costat de la termièra, dens una franja de montanha italiana dinc a Turin e dens una petite valada espanhòla, la Vath d’Aran, mèi exactament. Quand una lenga es atau a cavalèir sus tres estats, pareish mauaisit de parlar de “lenga regionala”, non ?

L’occitan es un tèrmi generic ende designar la lenga dens la quala yes se ditz òc e aquò de l’Atge-Mejan avant. Dens los hèits, i a mèi d’una faiçon de parlar aquera lenga, sivant la region ont se tròban. E com lo territòri es large, las diferéncias son nombrosas ! Aquò dit, tot coma un Francés de Lila, de Montreal ou de Marselha parlan la medissa lenga damb diferéncias, en occitan nos comprénem tanben, d’ont que síim !

Per lo domèni d’òc, destingan quauquas grandas regions, que permeten de picar la lenga en dialèctes. Ne’n comptan 6 : lo gascon, lo lengadocian, lo provençau, l’auvernhat, lo lemosin e lo vivarò-aupenc. Sonque damb lo nom, pòden saber a quala region geografica corresponden aqueths dialèctes. Aisit, non ?

En Gironda, pàrlam generalament lo gascon (medoquin, landés, bordalés, garonés, vasadés, libornés… o encara referenciau), e som a cavalèir sus lo nòrd de la region istorica de Gasconha e l’oèst de la region istorica de Guièna :

Carta de la Gasconha

Sovent, pàrlam de “patoès” ende designar las lengas regionalas de França. Es d’alhons possible qu’aqueth tèrmi vos sii mèi familièr que los autes. Lo problèma es qu’es un tèrmi pro sovent emplegat de mòda pejorativa, damb la connotacion de lenga parlada per populacions ruralas, pègas e illetradas. Egau, dens lo cas de l’occitan per exemple, i a una literatura, anteriora a la quita francesa ! Pui un Alsacian e un Provençau poiràn tots dus díser que parlan patoès, quand es clar que ne s’agís pas de la medissa lenga !

Es ende aquò que nosautes, a l’Ostau Occitan, nos agradan mèi los tèrmis de “gascon” o d’ “occitan”. D’alhons, ende hèser valer l’identitat occitana de Gironda, am editat e larjament distribuït un desplegant grand public sus aquesta question :

Desplegant Gironda T��rra Occitana (picatz sus l

En Gironda, l’occitan costeja una auta lenga regionau, lo Peitavin-sentongés, parlat sus una banda au nòrd deu departament (sus una linha Blaia-Cotràs, en gròs), e d’autes còps (dinc a la fin deu XXe siègle) a l’entorn de Montsegur dens una varianta boirada de gascon. Aquesta lenga hèi bien lo ligam entre l’oïl e l’òc, entre lo Nòrd e lo Sud.

L’IEO intervèn sus tot çò que pòt investir. Una brava partida de sas activitats se concentra sus l’informacion grand public a prepaus de la lenga e de la cultura occitana, a travèrs l’edicion e la difusion de documents. Mès existissen d’autes axes devolopats nacionalament :

• Los Cors per Adultes. L’ensenhament de l’occitan dens l’Educacion Nacionala es implantat, mès sovent, adultes, qu’an ausit la lenga dens sa joenessa shens auger l’escasença de s’i interessar mèi qu’aquò, recèrcan un mejan de l’apréner. L’IEO prepausa, departament per departament, ensenhaments per adultes, devath la fòrma de cors o de talhèirs deu desser, lo mèi sovent, animats per professors salariats o benevòles mès totjorn competents.
• La Toponimia. Un nombre impressionnant de noms de lòcs vènen en realitat de l’occitan e estoren, au hiu deu temps, desvirats o mau interpretats, en perdent sa valor istorica. L’IEO hèi intervèner especialistas ende arribar a tornar las fòrmas justas deus toponimas. Au delà de la sola sauvagarda, aquesta recèrca es sovent tornada utilizar per la mesa en plaça de sinhaleticas bilingüas o digraficas, a l’entrada de vilatges que vòlen retrobar son identitat seculària, notadament.
• L’Edicion. L’IEO a son sector d’edicion, IDECO, que difusa tanben tota la produccion literària o fonografica occitana, e es viva !
• D’autes trabalhs son tanben realisats per l’IEO sivant los besunhs : traduccion, relacion damb los mediàs, ajuda a la mesa en plaça de politicas lingüisticas…

En Gironda, l’IEO trabalha damb d’autas associacions que defenden pauc o pro los medís interès, e ne’n abrica quauquas-unas dens sos locaus. Lo trabalh de l’Ostau Occitan vòu adaptar a l’escala departamentala los grands axes desvolopats per l’IEO au nivèu nacionau, coma ec poiratz constatar en vos permenant sus aqueth site.

Mèi adaise, nòs pòdetz damandar rensenhaments per tot çò que tòca lo gascon en Gironda ! Dispàusam actualament d’un hilat important, constituït tant plan d’actors culturaus, institucionaus, associatius, elegits. Lavetz se per cas pòdem pas vos ajudar directament, sauram vos dirigir cap aus interlocutors que fau !